Öncelikle Yeni Yılın mutluluk, sağlık ve huzur getirmesini diliyorum. Zor bir yıl oldu, 2015 hepimiz için. Umarım gelen yıl gideni aratmaz!

Yılın sonunda iki güzel kitap yayınlandı hepimizi ilgilendiren. Bunlardan birincisi çok sevgili dostum, sınıf arkadaşım ve kardeşim Prof. Dr. İskender Sayek’in editörlüğünü yaptığı kitap; “Tıp Eğiticisi El Kitabı”. İskender çok uzun bir süreden beri tıp eğitimi ile uğraşıyor ve ülkemizdeki tıp eğitiminin kalitesinin iyileştirilmesi için çalışıyor. Bu nedenle kitabın kendisi ve bu konuya gönül vermiş kişilerce hazırlanması çok doğal.

Prof. Dr. İskender Sayek kitabın “Önsözü”nde şöyle diyor: “Eğitim alanındaki gelişmeler, toplumsal ve sosyal gereksinimler ile sağlık uygulamaları ve sistemindeki değişiklikler tıp eğitiminde bir paradigma değişimi gerektirmektedir. Tıp eğitimindeki bu paradigma değişiminin sağlanabilmesi ya da amacına ulaşabilmesi için tıp eğitimcilerinin yanı sıra tıp eğiticilerine de önemli sorumluluklar yüklenmektedir. Bu değişimde tıp eğitimi ile ilgili herkesin bugün öğrenen konumunda olan Y kuşağının özelliklerini göz önünde bulundurması çok önemlidir. Bu kuşağın öğrenme yöntemlerinin bugünkü tıp eğiticilerinin eğitim aldığı dönemden çok farklı olduğu unutulmamalıdır. Günümüze damga vuran bilişim ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler tıp eğitiminde de yeni arayışları ve yöntemlerin kullanımını gündeme getirmektedir”.

Kitap bu amaca uygun bir şekilde hazırlanmış. Toplam 26 yazarın katkıda bulunduğu kitabın beş bölümü var, bu bölümlerde toplam 21 konu tartışılmış. Temel kavramlar, yetişkin eğitimi ilkeleri, program geliştirme, beceri eğitimi, e-öğrenme, ölçme ve değerlendirme, niteliğin değerlendirilmesi ve eğiticide olması gereken özellikler detayları ile yer alıyor kitapta. Konular okuyucuyu sıkmayacak şekilde sunulmuş, ilgilenenlere başvurabileceği kaynaklar yer almış her konu sonunda.

Sevgili dostum İskender’i ve hazırladığı kitapta katkısı olanları kutluyorum. Her tıp eğiticisinin başucu kitabı olması gereken bir eser!

Tıp Eğitimi ile ilgili bu kitaptan bahsederken, sonbaharda yaptığım konuşmada değindiğim bir iki konuyu hatırladım.  Acıbadem Üniversitesi’nin açılış dersinde yeni öğrencileri gelecekte neler bekliyor konusunu tartışırken tıp eğitimi ile ilgili yeni önerileri de sundum. Aşağıdaki iki tabloda Amerika Birleşik Devletleri’ndeki önemli tıp fakültelerinin tıp eğitimi ile ilgili yeni projelerinde neler var, onları sunuyorum. Prof. Sayek’in editörlüğünü yaptığı kitaptaki konularla paralellikler var.

“Yeni Hekimin” Eğitiminde Yer Alması Gereken Konular

• Yeni digital tekonoloji- Koordinasyon ve kalite
• Sonuç-bazlı (değer-bazlı) hasta bakımı- Liderlik, değişimin yönetimi, yeni kültür
• Hasta güvenliği- Simülasyon, problem-bazlı öğrenim, klinik beceriler
• Humaniti- “Treat the patient, not the CT scan”, Abraham Verghese, Stanford
• Global işbirliği

Stanford, Michigan, NYU, Cleveland Clinic Tıp Fakülteleri programları, 2015

Yeni “Eğitim Programları” İçin Öneriler

• Yüksek-değerli sağlık hizmeti sunumu (kanıta-dayalı, sonuçları ölçen, değeri ön plana çıkaran hizmet)
• Toplum–merkezli sağlık hizmeti (Population-centered care)
• Takım-çalışması
• Liderlik
• Kişi-merkezli hizmet (Person-centered care)
• Sağlık politikaları, ekonomisi ve teknolojisi

AMA, Mayo Clinic ve 10 tıp fakültesi ile birlikte yürütülen proje, 2015

 

İkinci kitaba gelince, özellikle innovasyonun her gün konuşulduğu bugünlerde sağlık sistemindeki aksaklıkları nasıl düzeltebiliriz diyenler için, Chris Trimble’ın kitabı! “How Physicians Can Fix Health Care, One Innovation at a Time!”

Yazara göre ön safhada çalışan sağlık çalışanları daha güvenli, daha etkili, verimli ve daha iyi sağlık sisteminin sağlanması için gereken değişimi yapabilecek yeterliliğe sahipler! Yapılması gereken innovatif bir fikri almak, uygun bir şekilde fomule etmek, bu projeyi geliştirip uygulamaya geçirecek bir takım kurulması! Dr. Fork’un belirttiği gibi, çoğu doktorun hekimliği bırakmayı düşündüğü bir zamanda, kendilerine innovatif bir yaklaşımla tekrar mutlu günlere dönülebileceğini gösteriyor, yazar!

Kitap, sağlık sistemlerinde innovasyon ile ilgili başarılı örnekleri sunarak, detayları ile innovatörlerin fikirlerini nasıl uygulanabilir hale getirebileceğini anlatıyor. Hekimlerin süreçlerdeki rolünün önemine dikkat çekiyor, liderliğin önemini belirtiyor. Sağlık sistemi ile ilgili her innovatif süreçte “maliyet” konusunun çok önemli olduğunu açıkça ifade ediyor. Sağlık hizmeti kalitesini iyileştiren ve aynı zamanda hizmet sunumunun maliyetini düşüren innovatif süreçler istenen ve beklenen değişikler olacaktır (Floortje Blindenbach-Driessen).

Özellikle sağlık sisteminde kaliteyi yükseltmek, israfı önlemek  isteyenlerin ilgisini çekecek bir kitap!

Bol kitaplı bir yıl dileği ile!

H. Erdal Akalın

Tıp Eğiticisi El Kitabı, Prof. Dr. İskender Sayek (Editör), Güneş Tıp Kitapevleri, (2016), Ankara, İstanbul.

 

How Physicians Can Fix Health Care, One Innovation at a Time! Chris Trimble, American Association for Physician Leadership (October 1, 2015), USA.