Umarım 2015 yılı hepimiz için sağlıklı ve mutlu bir yıl olur. Tüm dünyada önemli değişiklikler ve zorluklar görülmektedir. Bunların yeni başladığımız yıl içinde de devam edeceği, hatta bazı konularda ve ülkelerde artacağı öngörülmektedir.
The Commonwealth Fund yeni bir rapor sundu 2015 başında, “International Profiles Of Health Care Systems, 2014”. Bu raporda dünyanın gelişmiş ülkelerinin sağlık sistemleri tablolar halinde gözden geçiriliyor. İncelenen ülkeler arasında Avustralya, Kanada, Danimarka, İngiltere (UK), Fransa, Almanya, İtalya, Japonya, Hollanda, Yeni Zelanda, Singapur, İsveç, İsviçre ve ABD yer almakta. Bazı çarpıcı verileri sizlerle paylaşmak istedim.
GDP içinde sağlık harcamaları: En düşük Singapur %4.7, en yüksek ABD %16.9. Diğerlerinde %9.1-11.6 arasında değişiyor.
Kişi başına sağlık harcaması: En düşük Singapur 2,881 dolar, en yüksek ABD 8,745 dolar. Diğerlerinde 3,172-6,140 dolar arasında değişiyor.
Ciddi hastalığı olanlarda son iki yılda tıbbi uygulama, medikasyon ve laboratuvar hatası görülme sıklığı: En düşük İngiltere (UK) %8, en yüksek %25 Norveç. Diğerlerinde %9-22 arasında değişiyor.
Kronik hastalık yönetimi programı uygulama sıklığı: En düşük İsveç %40, en yüksek İngiltere (UK) %80. Diğerlerinde %41-74 arasında değişiyor.
Toplumun sağlık sistemi ile ilgili değerlendirmeleri:
Genelde iyi çalışıyor, ufak tefek iyileştirilmesi gereken noktalar var; %25-63.
Ciddi değişiklikler yapılması gerekiyor; %33-50.
Tamamen yeniden düzenlenmesi gerekir; %5-27.
Sağlık sisteminden tamamen memnun olan hiç bir toplum yoktur. Son çalışmada bunu gösteriyor. Ancak yeni sorunlara yeni yaklaşımlar bulunması için çapa göstermek tüm sağlık sistemlerinin en önemli görevidir. Bunun için de yeterli alt yapıyı (en önemlisi finansal alt yapı) hazırlamak, anlamlı veri toplamak ve bu verileri toplumla paylaşmak şarttır.
İkinci değineceğim konu, bu sitede daha önce misafir yorumcularımızdan Prof. Metin Çakmakçı’nın değindiği konu; “Sağlık Kurumlarının Yönetiminin Lideri Hekim Olmalıdır”. Konu ile ilgili olarak “American College of Physician Executives” yeni bir rapor yayınladı; “The Value of Physician Leadership”.
Rapor, özellikle değişen sağlık hizmeti sunumu ihtiyaçlarını karşılayabilmek için, sağlık kurumlarında hekim liderliğinin gerekliliğini bir kez daha hatırlatıyor. Görmekte olduğumuz veya yakın zamanda yaşayacağımız değişiklikler hekimi yeni düzenin merkezine yerleştirmektedir. Çoğu gelişmiş sağlık sistemlerinde volüm-bazlı sistemlerden değer (value)-bazlı sistemlere geçiş başlamıştır. “Population health” sadece sağlık politikalarını koyucuların değil, uygulayıcılarının da gündemine yerleşmiştir. Kronik hastalıklar, kanser, yaşlı bakımı gibi konular sağlık hizmet sunumlarında yeni modellerin gelişmesine yol açmıştır. Kronik hastalık yönetimi, bakım koordinasyonu bunların başında gelmektedir. Yeni geri ödeme sistemleri, sağlık kurumlarından klinik mükemmelliği, yüksek kalitede hizmet sunumunu, klinik sonuçlarda iyileşmeyi ve yüksek hasta memnuniyetini beklemektedir. Tüm bunları daha iyi anlayabilecek, yorumlayabilecek ve değerlendirebilecek liderin hekim olmasının kolaylaştırıcı bir faktör olabileceği öngörülmektedir. Hekimlerin özellikle takım oyunculuğu özelliklerini iyileştirmeleri ile birlikte daha başarılı olabilecekleri beklenmektedir. Belki de buna inanan kurumların, “2013 U.S. News and World Report” Hastaneler sıralamasında ilk 5 de yer almaları bunun bir göstergesi olarak kabul edilebilir.
Son konu ise, 2015 ve ötesinde gelişmiş sağlık sistemlerinin önem vermesi gereken konular nelerdir sorusunun cevabını aramak olacak. Smith ve Ricci’nin “Healthcare Trends 2015” makalesine bakacak olur isek önemli konular şu şekilde sıralanıyor:
- Sağlıkta kalite ve maliyet,
- Sağlık hizmeti sunumun çeşitlendirilmesi, integre sistemler, hastane birleşmeleri,
- Sağlık hizmeti sunumunun hastane dışına taşınması, tanı merkezleri, poliklinikler,
- Sağlıkta da “tüketici” toplum kavramının gelişmesi, özellikle özel sigortalılarda “tüketici” yaklaşımının daha fazla görülmeye başlanması, sağlık ile ilgili karar verme sürecine “hasta”nın katılmasının artması,
- Değişen hizmet verme modellerinden dolayı liderlik özelliklerinin ve yaklaşımlarının gözden geçirilmesi,
- “Hekim liderlik” kavramının öncelik haline gelmesi, yönetici-lider olmak isteyen hekimlerin buna hazırlanması,
- Kalite iyileştirmede istenilen hedefe ulaşabilmek için “çalışan” ortaklığı/işbirliğinin mutlak olarak sağlanması.
Öyle görülüyor ki, hem sağlık politikaları açısından, hem de sağlık hizmeti sunumu açısından önemli değişikler yaşamaya devam edeceğiz. Umarım hepimiz dersimizi iyi çalışır ve toplum için en iyisini yapmayı başarırız.
Mutlu yıllar
H. Erdal Akalın
İlgilenenlere Öneriler:
2014 International Profiles of Health Care Systems, The Commonwealth Fund, January 2015.
ACPE White Paper, The Value of Physician Leadership, May 2014.
Healthcare Leadership White Paper, Healthcare Trends-2015, Doug Smith and Christine Ricci, 2015.